To warto zobaczyć na własne oczy

Dobrze zachowany Rynek miasta, założony w średniowieczu, do dzisiaj pełni rolę centrum Chodzieży. Zmieniła się jedynie na przestrzeni wieków zabudowa - otoczony jest domami z przełomu XIX i XX wieku, uzupełnianymi sukcesywnie architekturą współczesną.

W zachodniej pierzei Rynku usytuowany jest najstarszy zabytek Chodzieży - kościół parafialny pw. św. Floriana wzniesiony w poł. XV wieku, po pożarach w 1668 i 1754r. odbudowany. Wtedy otrzymał późnobarokowy wystrój architektoniczny elewacji i dobudowane zostały barokowe kaplice boczne. Wnętrze świątyni ma bogate wyposażenie barokowe i rokokowe. Przy kościele, od strony Rynku wznosi się późnoklasycystyczna dzwonnica, wzniesiona w 1840 r., w miejscu wcześniejszej drewnianej, zniszczonej przez pożar. Kościół wraz z dzwonnicą stanowią najważniejsze dominanty wysokościowe miasta.

Bardzo ciekawym zespołem architektonicznym są zabudowania domów tkaczy przy al. Kościuszki oraz wschodniej części ul. Wojska Polskiego. Powstanie ich łączy się z przybyciem do miasta w 2. poł. XVII i na początku XVIII w. dużej liczby nowej ludności, głównie tkaczy i sukienników. Przybysze wytyczyli nową ulicę, zwaną początkowo „Nowe Miasto” a następnie Pod Lipami (obecnie ul. Kościuszki). Była to wyjątkowo jak na owe czasy, szeroka ulica, podzielona na trzy pasy dwoma rzędami drzew lipowych. Zachowane domy tkaczy, wzniesione na przełomie XVIII / XIX w. reprezentują typ szczytowo ustawionego do ulicy, parterowego domu, o szachulcowej konstrukcji ścian (obecnie otynkowane).

W głębi wąskiej i długiej działki znajdowały się budynki gospodarcze, tzw. lamusy, pełniące rolę magazynu surowców, wyrobów gotowych oraz domowego browaru.

Na Rynku oraz na przyległych uliczkach starego miasta licznie zachowała się zabudowa mieszkalna z końca XIX w. i pocz. XX w.

Elewacje frontowe budynków ozdobione są często prostym detalem architektonicznym z secesyjnymi motywami geometrycznymi (ul. Kościelna 3) lub roślinnymi (ul. Krasińskiego 15).

W zabudowie Chodzieży występują wille miejskie otoczone niewielkimi ogrodami. Przykładem tego jest ul. Mickiewicza - wytyczona w XIX w. przez władze pruskie w celu wybudowania domów dla urzędników magistratu i starostwa.

Poza centrum miasta zachowały się zespoły historyczne np. Szkoła Podstawowa Nr 1 wraz z salą gimnastyczną, reprezentującą stylizowany neogotyk z 1903r., a także zespół sanatoryjny - obecnie Wielkopolski Specjalistyczny Szpital Chorób Płuc i Gruźlicy, wzniesiony w latach 20. XX wieku - gmach w stylu neobarokowym. Szpital położony jest w lesie, w południowo-zachodniej części miasta.

Do tego typu obiektów należy również tzw. „Straszny Dwór”, przy ul. Ujskiej 45, zespół dworski zbudowany w roku 1904, a w latach 1920 - 25 odkupiony, „ochrzczony” i przebudowany w obecną formę przez właściciela fabryki fajansu- Stanisława Mańczaka.